XIV. mendean, Gipuzkoako Ermandadearen Batzar Nagusiaren ondoren idatzitako Probintziako lehen Ordenantzetan mahatsondoaren landaketa aipatzen da. Bertan, “mahastiak suntsitzen dituenari heriotza-zigorrarekin” mehatxatzen da. Itxura guztien arabera, Gipuzkoako kostaldean mahasti handiak ziren nagusi, eta, kopuru txikiagoan bada ere, barnealdean ere ikus zitezkeen.

XIX. mendean, Gipuzkoako txakolinaren eremua Oria ibaiaren itsasadarretik hedatzen da. Txakolin mahastiak Zarautzen, Getarian, Zumaian, Deban eta Mutrikun banatzen dira eta gutxi gorabehera, 400.000 litro txakolin ekoizten dira eta 250 hektarea mahasti daude.

XX. mendearen amaieran txakolin-mahastia biziberritzeko prozesua hasi zen, eta 1989an Getariako Txakolina Jatorri Deitura onartu zen. rduan, 52 hektarea mahasti geratzen ziren kostaldean, Zarautz, Aia eta Getaria artean banatuta. 1990ean, Getariako Txakolina Jatorri Deituraren lehen uzta aurkeztu zen prezintoarekin.

2007an Getariako Txakolina Jatorri Deitura Gipuzkoako lurralde historiko osora zabaldu zen. Une horretan 327 hektarea mahasti daude eta Getariako Txakolina JDko 18 upategirentzako txakolina ekoizten dute.

Ordutik 2023ko uztara arte, Jatorri Deiturari upategi gehiago batu dira. Guztira 34 upategi dira Getariako Txakolina egiten duten upategiak, 458 hektareetatik abiatuta.

Getarian duen egoitzatik, Jatorri Deituraren Kontseilu Arautzaileak bertako mahatsen jatorria, Hondarrabi Zuri eta Hondarrabi Beltza, eta horien elaborazio eta kalitate-kontrol zainduak, bat egin dezaten zaintzen du, kontsumitzaileari Getariako Txakolinaren bermea eskaintzeko.

Getariako Txakolina Jatorri Deituraduen txakolina, botilaren goiko aldean kapsularen gainetik jartzen den zenbakidun prezintoagatik bereizten da.

Gure Getariako Txakolin tradizionala egiteko erabiltzen diren bertako Hondarrabi Zuri eta Hondarrabi Beltza barietateen mahasti azalera 458 hektareakoa da. Gipuzkoan zehar banatuak: Getaria (% 45), Aia (% 15), Zarautz (% 12), Zumaia (% 4,5), Oñati (% 3,5) eta Hondarribi (% 3,5).

Gainerako % 16,5 honela banatzen da: Aizarnazabal, Alkiza, Arrasate, Azpeitia, Beizama, Deba, Donostia, Hernialde, Mutriku, Oiartzun, Olaberria, Orio, Urnieta, Usurbil, Villabona, Zerain, Zestoa.

Getariako txakolinaren merkatu nagusia Gipuzkoakoa eta Euskadikoa da, % 70arekin. Produkzioaren % 10 batez ere Madrilen eta Bartzelonan kontzentratzen da, eta gainerako % 20a esportatu egiten da.

Esportazioaren bilakaera azken 15 urteetan

«Getariako Txakolina Jatorri Deitura duen txakolina, duen kalitateagatik eta benetako izaeragatik, nazioarteko merkatuan produktu berezi bezala kokatzen ari da, gourmet motako produktu gisa».